Marie-Jeanne

Nota
1. Van dit werk werden enkel de partijen van 2de viool, cello en triangel in autograaf teruggevonden. Verder is de enige aanduiging: Musique de Pierre L.L. Benoit. Op basis van deze partijen werd een mogelijke indeling van het werk samengesteld.

2. De datering is gebaseerd op een artikel in De Klauwaert van 22/02/1857, p. 80, waarin het volgende te lezen staat:

Welnu, wij bekennen het met vreugde, zondag verleden hebben wij door het tooneel der Volksbeschaving een Drama, getiteld Marie-Anna, zien vertonen. Het is een dier tooneelstukken, die bij alle natiën bijval vinden moeten. Van de eene zijde wordt de schoone deugd, de moederliefde, als heldenmoedstichtster in der vrouwe, van de andere zijde de verkwistende drinkzucht, als bron van alle huiselijk onheil verbeeld, terwijl der rijken geldzucht met hare ijzelijke gevolgen niet vergeten wordt. De opsluitingshuizen voor krankzinnigen, welke meer dan eens de geheimzinnige getuigen zijn van onmenschelijke daedzaken, worden er insgelijks in aengehaeld. Kortom de strekking van het drama is goed. De heeren Gassee en J. Kats z., waren de voornaemste mannenrollen opgedragen: zij hebben dezelfde goed gespeeld. Mej. Nancy ten Hage spreekt eene schoone tael. Zij spreekt langzaem en duidelijk en derhalve zeer verstaenbaar: dit is de natuerlijke tael der nederlanders, dus der vlamingen. De van stond tot stond herhaelde toejuichingen des publieks, hetwelk niet ligt meer te bevredigen schijnt, zijn een sprekend bewijs van Jufv. Nancy’s schoon talent, weldra zal zij onder de beste tooneelspeelsters van den lande hare plaets innemen. Wat het muziek betreft, wij aerzelen niet te bekennen dat het voor ’t Tooneel der Volksbeschaving een schat is eenen orchestmeester gelijk de heer Benoit, te bezitten. Een goed orchest is de ziel eens tooneels, de goede muziek verfijnt het gevoel, verlieft op het schoone, wekt op tot het goede en okt zelfs diegenen naer den schouwburg, die voor het overige der vertooning onverschillig zijn. En zoo doet de muziek des heeren Benoit. Ook wordt hij reeds in Duitschland in den rang onzer beste toonkundigen geplaetst en het vaderland mag op dien kunstenaer fier zijn. Wij zullen hem recht laten wedervaren en des te meer omdat zijne inzichten alleen de verheerlijking der kunst en des vaderlands ten doele hebben. Weldra spreken wij breedvoeriger over zijne gewrochten, die bij den vreemde zooveel bijval vinden.

De titel Marie-Jeanne werd hier dus Marie-Anna, maar het lijdt weinig twijfel dat het over dit stuk gaat. De aard van de muziek laat uitschijnen dat het over zuivere begeleiding gaat van spreekstemmen, dus over een melodrama. Dit drama in vijf bedrijven werd dus geschreven voor het Tooneel der Volksbeschaving van Jacob Kats.

Eigenaardig is de allusie op de successen van Benoit in Duitsland, nog voor hij de Romeprijs behaalde. (LL)



Uitgelicht: Messe solenelle (1860)

Op 22 april 1860 voltooide Benoit zijn Messe solenelle in Parijs, waar hij toen verbleef met een stipendium als laureaat van de Prix de Rome. Terwijl hij in Parijs tevergeefs probeerde een opera uitgevoerd te krijgen, wilde hij zich op het thuisfront als componist van religieuze muziek manifesteren.

Niettegenstaande Benoit in Parijs veel ontgoochelingen kende omdat de deuren van de operahuizen gesloten bleven, geloofde hij sterk in de kwaliteit van zijn composities. Nadat hij zijn Messe solennelle had beëindigd, drukte hij een maand later in een brief aan zijn broer Constant zijn vertrouwen in het werk uit: J’ai beaucoup de confiance dans mon travail – c’est une œuvre conçue très sérieusement, que j’ai méditée longtemps et que j’ai tâché d’exprimer le plus grandement possible. J’ai traité la messe au point de vue du drame religieux, de Dieu, tel que je le sens et puis aussi au point de vue philosophique (…).

Lees hier de Nederlandse inleiding die het Studiecentrum voor Vlaamsemuziek liet uitgeven bij Höflich Music Publisher.