De bastaerd

Nota
1. De Repetiteur die in het bezit is van het PBF draagt de stempel Gemeente Bestuur Antwerpen. Hij telt 16 bladzijden, zeer waarschijnlijk niet autografisch, en is een partituur voor strijkers, volgens de aanduiding bij het begin: enkelvoudig bezet. Er is bovendien een koorpartij bij van 38 maten (vier maten rust + 34 maten gezongen, beginnend met de woorden God zegen het gelukkig paer die naar alle waarschijnlijkheid aansloten bij de niet genoteerde muziek van N°10 (orgel) met de vermeldingen, in moeizaam Nederlands: hier speelt de orgel in de coulisse de N°10 – en zoo haest die N° geeindigd is herneemt het orkest met N°9 – als de koor ophoud dan N°9”). Dit manuscript geeft de teksten uit het drama aan waar de muziekstukken bij aansluiten. Op verschillende plaatsen zijn er ook aanwijzingen in het Frans. Het handschrift geeft overigens de indruk volledig te zijn. Het is dus best mogelijk dat er geen muziek voorzien was bij het laatste bedrijf.

2. De tekst van het stuk werd uitgegeven: De Bastaerd, oorspronkelijk drama in 4 bedrijven en 5 taferelen door J. Kats, zoon, muzyk van P. Benoit, Brussel, Drukkery van Korn. Verbruggen, Lovensche Kasseide, 89, 1859, 67 blz.
J. Kats droeg het stuk op Aen den weledelen heer De Breyne-Peelaert, Ridder van het Leopolds Order, Burgemeester van Dixmude, Lid van de Kamer der Vertegenwoordigers. Deze opdracht met een korte tekst als eene dankbetuiging in naem der Vlaemsche Zaek, welke Gy steeds zoo hoog waerdeert, staat vooraan in de uitgave die eveneens de rolverdeling bij de eerste opvoering vermeldt. Onder de spelers bevonden zich o.m. Felix Vande Sande en Jacob Kats Vader.

3. Een aankondiging van die eerste opvoering is terug te vinden in De Klauwaert van 17/01/1858. Hierbij staat aangegeven: Muziek van M.P. Benoit, tooneelschikking van M. Kapper, costumen van M. Raux. Wie de uitvoerders van de muziek zijn, wordt echter niet vermeld. Een bespreking van de opvoering volgde in De Klauwaert van 24/01/1858. Een tweede opvoering werd aangekondigd voor zondag 31/01/1858, die dan weer in De Klauwaert van 07/02/1858 zeer kort wordt besproken. In geen van deze besprekingen wordt er over de muziek gerept. Deze is trouwens erg bescheiden en beperkt zich op vele plaatsen tot tremoli.

4. Jan Hendrik Kats (1834-1867) was een zoon van Jacob Kats. Hij schreef o.m. ook twee stukken waarbij Frédéric Wantzel, de latere schoonbroeder van Benoit, muziek componeerde. Het zijn: Het geld, oorspronkelijk drama in 5 bedrijven of 9 tafereelen. Muziek van F. Wantzel, Brussel, Drukkerij Korn. Verbruggen, 1859, en La guerre, drame musical en cinq actes. Musique de Frédéric Wantzel. Représenté pour la première fois le 1er mars 1860 au Théâtre National de Bruxelles, imp. A. Labroue et Mertens, 1860, 175 blz. (Zie Bibliographie nationale des Ecrivains belges en in het Supplément (Additions et corrections à la première partie) van deze laatste, p. 575). J.H. Kats, die te Brussel geboren werd, overleed op het Eiland Nassau. (LL)



Uitgelicht: Messe solenelle (1860)

Op 22 april 1860 voltooide Benoit zijn Messe solenelle in Parijs, waar hij toen verbleef met een stipendium als laureaat van de Prix de Rome. Terwijl hij in Parijs tevergeefs probeerde een opera uitgevoerd te krijgen, wilde hij zich op het thuisfront als componist van religieuze muziek manifesteren.

Niettegenstaande Benoit in Parijs veel ontgoochelingen kende omdat de deuren van de operahuizen gesloten bleven, geloofde hij sterk in de kwaliteit van zijn composities. Nadat hij zijn Messe solennelle had beëindigd, drukte hij een maand later in een brief aan zijn broer Constant zijn vertrouwen in het werk uit: J’ai beaucoup de confiance dans mon travail – c’est une œuvre conçue très sérieusement, que j’ai méditée longtemps et que j’ai tâché d’exprimer le plus grandement possible. J’ai traité la messe au point de vue du drame religieux, de Dieu, tel que je le sens et puis aussi au point de vue philosophique (…).

Lees hier de Nederlandse inleiding die het Studiecentrum voor Vlaamsemuziek liet uitgeven bij Höflich Music Publisher.